Heel veel mensen roepen altijd; 'Ja maar ik ben niet creatief...' 

Daar ben ik het niet mee eens. Creatief zijn we ergens allemaal. Maar net als veel andere vaardigheden moet je ze wel oefenen. En dat begint met er mee in aanraking komen. Letterlijk aanraking.

 

Kinderen leren de wereld stukje bij beetje te begrijpen door te experimenteren en te onderzoeken. En creativiteit ontwikkelt zich doordat kinderen eerst gaan experimenteren met materialen. Het gekke is dat we in de praktijk veel sneller 'schools' aan de slag gaan met kinderen en dat een 'werkje' al heel snel iets moet voorstellen. Maar is dat het doel? Moet er een eindresultaat zijn wanneer een kind heeft gewerkt met verschillende materialen? Heb je er wel eens over nagedacht dat het proces en de ervaring van het kind misschien vele malen belangrijker is.

 

Het geven van ruimte en vrijheid

Wanneer begint een kind nou met het ontwikkelen van zijn of haar eigen creativiteit? Daar staat eigenlijk geen leeftijd voor. Wel zien we binnen de kinderopvang dat je niet vroeg genoeg kan beginnen. Kinderen vinden het vanaf een jonge leeftijd al leuk om te tekenen of te verven. Een kind van bijvoorbeeld tien maanden kan al een krabbel op papier zetten. Je moet het gewoon zo nu en dan aanbieden en dan ontdek je vanzelf of het kind dat leuk vind of daar aan toe is.

 

Veel mensen denken kleine kinderen dus kleine materialen. Het tegenovergestelde is waar. De fijne motoriek van een jong kind is nog minder doorontwikkeld dan zijn grove motoriek. Daarom grote vellen papier. Het liefst op de grond zodat het kind zijn 'werkruimte' beter kan overzien. Ook is een jong kind nog niet rechts of links. Geef ze daarom tot die tijd twee potloden of twee pencelen. Dat klinkt misschien gek, maar het werkt!

 

We zijn gewend om verwachtingen te hebben. Maar die moeten we maar eens laten varen. Bij jonge kinderen moet je vooral verschillende materialen aanbieden (denk hierbij aan kosteloos materiaal, restmateriaal, rijst, pasta, water, zand, maïzena met een scheutje water e.d.) en de rest van de creativiteit aan de kinderen zelf overlaten. En wil je oudere kinderen met een specifieke opdracht leren omgaan? Laat dan de opdracht bestaan uit bijvoorbeeld drie criteria en laat de kinderen verder vrij. De kinderen die niet met die vrijheid om kunnen gaan geef je extra tips. Wat vooral belangrijk is is het creatieve proces van het kind. Niet specifiek het resultaat. Heel veel kinderen vragen altijd wat 'wij' als volwassenen ervan vinden. Maar het belangrijkste is dat het kind zelf tevreden is. Wat hebben wij te zeggen over iemand anders zijn kunst? Vul daarom nooit zelf in wat het is. Laat het kind zelf trots vertellen over zijn creatie. Dit is goed voor het zelfvertrouwen en geeft een succeservaring. Dat klinkt misschien overdreven. Maar geloof me. Dat hebben kinderen nodig. Het gevoel dat ze iets zelf kunnen. En aan ons als leidsters en docenten de taak om die ruimte en creatieve vrijheid te bieden.

 

Het is misschien een totaal andere manier van werken maar soms moet je even het gestructureerde loslaten, het thematisch werken even parkeren en ruimte maken voor het ontdekken van verschillende materialen. Daarvan leren kinderen en daaruit creëren kinderen.

  

'Soms moet je de oude vertrouwde manier van werken even loslaten en jezelf ruimte geven voor het nieuwe. Teruggrijpen naar het oude vertrouwde kan altijd nog.'

 

*Bron: Begrijpen met je handen. Een andere kijk op kind en creativiteit.

Annet Weterings & Sabine Plamper